تحلیل فضایی آسیب‌پذیری اجتماعی مناطق شهری در مقابل زلزله با استفاده از مدل SVI (نمونه موردی: منطقه 2 شهرداری تبریز)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تبریز

چکیده

زلزله به عنوان یکی از بلایای طبیعی به شمار می­رود که به لحاظ وقوع و غیر قابل پیش بینی بودن نسبت به سایر مخاطرات از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا به خاطر این ویژگی نیازمند آمادگی و برنامه ریزی پیش از وقوع بحران در جهت کاهش میزان تلفات و خسارات وارده است. وقوع زلزله اثرات متفاوتی را بر گروه­های اجتماعی داشته و ارتباط مستقیمی با وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد دارد، بطوریکه نتایج آن منطبق بر ساختار نابرابری­های اجتماعی- اقتصادی جوامع است. از اینرو مدل شاخص آسیب پذیری اجتماعی (SVI) روشی است که بر اساس ویژگی­های اجتماعی –اقتصادی گروه­ها، به ارزیابی میزان آسیب پذیری آنها در مقابل زلزله می­پردازد. این مقاله با هدف تحلیل فضایی آسیب­پذیری اجتماعی منطقه 2 شهرداری تبریز در قالب روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده مدل SVI انجام یافته است. ابتدا بر اساس مدل مذکور شاخص­ها و متغیرهای مورد نیاز تعریف شد و سپس داده­های مرتبط با متغیرها در مقیاس حوزه / بلوک آماری از اطلاعات سرشماری سال 1390 مربوط به منطقه 2 شهرداری تبریز استخراج گردید و با استفاده از روش تحلیل عاملی (factor Analysis) داده­ها مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از تحلیل، با نقشه پایه منطقه تفلیق شده و توزیع فضایی آسیب پذیری اجتماعی منطقه 2 شهرداری تبریز مشخص گردید. نقشه نهائی آسیب­پذیری اجتماعی حاصل از عوامل چهارگانه نشان می­دهد که  9/18 درصد از مساحت منطقه با جمعیت 98348 نفر (31 درصد) و به عبارتی دیگر نزدیک یک پنجم مساحت منطقه با حدود یک سوم جمعیت در معرض آسیب پذیری بالا قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of urban social vulnerability to earthquakes using SVI Model (A case study of zone 2 Tabriz)

نویسندگان [English]

  • Shahrivar Roustai
  • Mohamad Taghi Maboudi
چکیده [English]

Earthquake is considered as one of the natural disasters that both occurrence and predictability, is of paramount importance than other risks. Therefore, it requires preparation and planning before of crisis to reduce losses and damages. Earthquake have different impacts on social groups and is directly related with people's socioeconomic status, So that the results are consistent with the socio-economic inequalities structure of communities. Therefore, the Social Vulnerability Index (SVI) is method that based on the socio-economic characteristics of groups, assess their vulnerability level against earthquakes. This paper aim, spatial analysis of social vulnerability in No 2 Municipality of Tabriz that use of Descriptive analytical method and SVI model. First, defined indicators and variables based on SVI model and then data associated with variations in blocks statistical scale extracted from 2011 census data and data analyzed using factor analysis method. In the end, Results Combined with base map of district and has been identified spatial distribution of Social vulnerability. The final map of social vulnerability shows that 18/9 percent of district area with 98 348 population (31 percent), In other words, nearly one-fifth of the area with about one- third of the population are exposed to high vulnerability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Vulnerability
  • SVI Model
  • Factor Analysis
  • No2 Municipality of Tabriz