ارزیابی محرک‌های توسعه شهری در ساختار‌ تاریخی (مورد مطالعه: بافت تاریخی شهر قم)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشگاه خوارزمی

3 تهران، انتهای بزرگراه شهید ستاری، میدان دانشگاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

در طی سال‌های اخیر، سیاست‌ها و برنامه‌های متعددی برای ارتقاء کیفی و بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری به اجرا گذاشته ‌شده است. یکی از سیاست‌های نوین در توسعه شهری به‌طور عام و در بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری به‌طور خاص، به‌کارگیری اقدامات و پروژه‌های محرک توسعه با هدف تسریع و تسهیل فرایند تحول در این بافت‌ها است. بافت تاریخی شهر قم به ‌عنوان قلب تپنده این شهر در برگیرنده غنی‌ترین ارزش‌های کالبدی، فرهنگی و تاریخی در سطح استان و حتی در سطح ملی است. تحقیق پیش رو با هدف تحلیل و ارزیابی تحقق‌ یافتگی و میزان اثرگذاری این پروژه‌ها بر توسعه بافت تاریخی شهر قم  صورت پذیرفته است؛ که به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش‌های ارزیابی- تحلیلی با بهره‌گیری از پیمایش میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) می‌باشد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری (تی‌تک نمونه‌ای، فریدمن، آنوا) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحقیق و پاسخ‌دهی به سؤالات نشان داد که هیچ‌یک از پروژه‌های عمرانی انتخاب ‌شده به‌طور کامل و همه‌جانبه از نظر اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست‌محیطی و کالبدی نتوانسته به‌ عنوان محرک توسعه شهری در محدوده بافت تاریخی شهر عمل کند. از نظر پیامدهای اقتصادی(پروژه محور عماریاسر، محور شهید روحانی و پارکینگ طبقاتی) موفق ظاهر شده‌اند؛ از نظر پیامدهای اجتماعی- فرهنگی، همه پروژه‌ها به‌جز پروژه محور عماریاسر موفق عمل کرده‌اند؛ از لحاظ پیامد زیست‌محیطی، همه پروژه‌ها به‌جز پروژه محور عماریاسر و محور شهید روحانی به اهداف خود رسیده‌اند و از نظر پیامد کالبدی، همه پروژه‌ها تأثیرگذار بوده اما بیشترین تأثیر را پروژه‌های محور عماریاسر و شهید روحانی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysing the urban development stimuli in historical area (A case study of Qom city)

نویسندگان [English]

  • taher parizadi 1
  • fatemeh zarei 2
  • mahdi moradi 3
1 Assistant Professor and Faculty Member of Department of Geography and Urban Planning, University of Kharazmi, Tehran
2 kharazmi University
3 Tehran, End of Shahid Sattari Highway, University of Tehran, Islamic Azad University, Science and Research Branch
چکیده [English]

Over the past few years, there have been several policies and programs for improving the quality urban fabric and redevelopment. One of the new policies toward the urban development in general and in reconstructing disrupted areas in particular, is the use of development stimulus measures and projects intended to accelerate and facilitate the transformation of these textures. The historical texture of Qom city as the heart of this city includes richest physical cultural and historical values through the province and even at the national scale. Current study aims to analyzing the feasibity of these projects on the develoment of the historical section of the city. The methodology of thew research is based on statistical-analitical approaches whch is accompanied with field survey (interview and questionnaire). The collected data was assessed using SPSS and statistical tests (T single sample, Fridman, Anova, etc.). The findings of the research revealed that none of the projects has been able to act as stimulus of urban development in the historical texture in terms of economic, social-cultural environmental and physical aspects. From the point of economic impact, projects such as Amar-Yaser Road, Shahid Rohani Street and vertical parking can be recognized as successful projects. From a social point all of the projects failed except Amar-Yaser Road. Considering environmental impact, except Amar-Yaser and Shahid Rohani streets, all projects have achieved their goals; and in terms of physical all projects have been affective but projects Amar-Yaser and Shahid Rohani streets had most effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban stimulus projects
  • recreation
  • historical texture
  • Qom City